دبیر شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور با تاکید بر لزوم مسئولیت‌پذیری پلیس راهنمایی و رانندگی در اجرای طرح محدوده کاهش آلودگی هوا گفت: در حقیقت بدون مشارکت و مسئولیت‌پذیری پلیس اجرا شدن و نشدن این طرح فرقی نخواهد داشت.
مهدی یدی همدانی در گفت‌وگو با خبرنگار«شهری» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در پاسخ به کامنت‌های مخاطبان ایسنا با اشاره به گفت‌وگوهای شش ماهه میان وزارت کشور، شهرداری تهران و پلیس راهنمایی و رانندگی درخصوص جزییات و نحوه اجرای طرح محدوده کاهش آلودگی هوا (LEZ) گفت: در جلسات متعددی به موضوع طرح زوج و فرد فعلی و نیازهایی که انتظار می‌رفت برآورده کند پرداخته شد. گزارشاتی از دانشگاه‌ها و شهرداری تهران دریافت شده بود که نشان می‌داد محدوده زوج و فرد فعلی نتوانسته است انتظارات را برآورده کند.
وی ادامه داد: از طرفی بررسی‌های حقوقی وزارت کشور نیز ثابت می کرد اعمال محدوده زوج و فرد در تمام ایام سال برخلاف قانون است چراکه هر نوع محدودیت نیازمند وجود قانون است. بی‌تردید قوانین بازه محدودیت‌ها را مشخص می‌کنند و محدودیت‌هایی که برای کاهش آلودگی هوا وضع می‌شود، موقت هستند.
وی تاکید کرد: درمحدوده زوج و فرد با طرحی مواجه هستیم که نه تنها مبانی قانونی درستی ندارد بلکه محدودیتی را اعمال کرده ایم که انتظارات ما را برآروده نکرده است. ممکن است طرحی با قوانین ناسازگار باشد اما نتایج مثبتی داشته باشد اما طرح زوج و فرد طرح اثرگذار و چشمگیری نبوده است از این رو در چهار جلسه شورای عالی ترافیک در سال 93 و ابتدای سال 94 موضوع اعمال طرح محدوده کاهش آلودگی هوا به بحث گذاشته شد.
همدانی با اشاره به سابقه اجرای طرح زوج و فرد، گفت: این طرح از سال 74 در جلسات شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور به بحث گذاشته شد و در هر دوره‌ای متقاضی اجرای این طرح دستگاه خاصی بوده است؛ به طوری که در دوره‌ای پلیس راهنمایی و رانندگی، در دوره‌ای دیگر سازمان حفاظت محیط زیست و بعدا شهرداری و استانداری تهران متقاضی اجرای این طرح بوده اند.
وی ادامه داد: در نهایت در دولت نهم وزارت کشور متقاضی اجرای این طرح شد و مسئولان وقت از این طرح به عنوان یک مسکن ترافیک تهران استفاده کردند تا از این طریق تقاضای سفر در تهران کاهش یابد و موقتا درمانی برای ترافیک شهر تهران باشد. این طرح از سال 74 تا 84 در مقاطعی از سال به صورت موقت به اجرا در آمد اما در آذر 1384 شورای عالی ترافیک تصمیم گرفت این محدوده را تا اطلاع ثانوی تمدید کند و بعدها الزاماتی برای این محدوده اعمال شد مانند نصب دوربین‌ها که همگی این تصمیمات برابر مصوبات شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور بود.
همدانی تاکید کرد: اگر قرار است اصلاحی بر روی این طرح صورت بگیرد باید توسط شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور انجام شود؛ چراکه شورای ترافیک طرح را مصوب کرده است. بنابراین میان شورای عالی ترافیک و شورای حمل و نقل و ترافیک شهر تهران که زیرمجموعه شورای عالی ترافیک است دستگاهی اصلح است که ابتدا این طرح را تصویب کرده است، البته این دلیل نمی‌شود که این موضوع در شورای حمل و نقل ترافیک تهران بحث نشود.
وی با اشاره به اینکه تهران تنها شهری است که قانون ویژه خود را دارد و شورای حمل و نقل ترافیک شهر در آن مسوولیت ساماندهی امور ترافیک را برعهده دارد گفت: در تمامی استان‌ها مسئولیت هماهنگی امور ترافیک با استانداری است به جز تهران که شهرداری تهران مسوولیت هماهنگی امور ترافیک را برعهده دارد. شورای حمل و نقل و ترافیک شهر تهران در طول شورای عالی ترافیک قرار گرفته و مشابه شوراهای ترافیک استان‌های دیگر است، اما صلاحیت برای اصلاح و یا لغو محدوده زوج و فرد با شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور است.
همدانی درباره نحوه اجرای طرح محدوده کاهش آلودگی هوا (LEZ) با تایید وجود برخی اختلافات گفت: برخی اختلافات در نحوه اجرای این طرح وجود دارد؛ اما منطق شهرداری تهران و شورای عالی ترافیک و وزارت کشور یکسان است. شهرداری تهران اعتقاد دارد که این طرح باید دفعتا اجرا شود؛ اما وزارت کشور بر این اعتقاد است که با توجه به اینکه موضوع ترافیک با زندگی مردم سروکار دارد تصمیمات نباید زندگی مردم را با شوک مواجه کند برهمین اساس اجرای این طرح باید به صورت تدریجی باشد.
وی ادامه داد: در بسیاری از شهرهای دنیا مانند لندن نیز ظرف یک بازه زمانی و به صورت تدریجی اجرای این طرح انجام شده است و از ابتدا سختگیرانه برخورد نشده است، اما شهرداری تهران معتقد است یک بار برای همیشه باید این کار تمام شود و این اختلاف باعث شده که درخصوص طبقه‌بندی خودروها در این طرح، اتفاق نظر وجود نداشته باشد. ما هم معتقدیم که طبقه‌بندی باید به چهار گروه برسد؛ اما در ابتدای اجرای طرح می‌توانیم با طبقه‌بندی سه گروه از خودروها شروع کنیم.
همدانی در توضیح طبقه‌بندی خودروها در سه گروه گفت: بین خودروهای کاربراتوری و انژکتوری در ابتدای طرح معتقدیم نباید تفاوتی قائل شویم. به تدریج تردد خودروهای کاربراتوری را ممنوع می‌کنیم اما شهرداری تهران معتقد است که در همین ابتدا باید از ورود خودروهای کاربراتوری جلوگیری کنیم. این یعنی به حدود 350 هزار نفری که در شهر تهران خودروی کاربراتوری دارند و سن خودروهای آنها نیز به فرسودگی نرسیده است، اجازه تردد در این محدوده را نمی‌دهیم. این امر ممکن است زندگی مردم را با شوک مواجه کند برهمین اساس معتقدیم می‌توانیم با سه گروه طرح را آغاز کنیم؛ به طوری که گروه اول شامل خودروهای فرسوده و فاقد معاینه فنی، گروه دیگر خودروهای هیبریدی و برقی و مابقی نیز اعم از کاربراتوری و انژکتوری در یک گروه قرار گیرند.
وی ادامه داد: مشکل دیگر تشخیص خودروهای کاربراتوری و انژکتوری در بانک‌های اطلاعاتی پلیس است و نیازمند تجهیزات نرم‌افزاری مختلف است. پلیس باید کار پژوهشی انجام دهد و در شرایط فعلی اعلام می‌کند که آمادگی این کار را ندارد. اختلافات تنها در شیوه اجرا و زمانبندی اجرا است. در غیراینصورت منطق نگاه به طرح (LEZ)، یکسان است.
وی با اشاره به تصمیم شهرداری تهران برای اجرای این طرح از مهرماه گفت: این تصمیم در وزارت کشور با مخالفت مواجه شد و مهرماه را زمان مناسبی برای اجرای طرح تشخیص ندادند. برهمین اساس با توجه به پیشنهاد وزارت کشور برای اجرای طرح از آبان‌ماه شهرداری نیز با این پیشنهاد موافقت کرد و پذیرفت که طرح از ابتدای آبان‌ماه آغاز شود.
همدانی تاکید کرد: ضمانت اجرایی این طرح پلیس راهنمایی و رانندگی است و دستگاهی که باید به لحاظ واقعی طرح (LEZ) را اجرا کند پلیس است. وزارت کشور و شهرداری با جلسات متعددی که با پلیس داشتند هنوز نتوانستند پلیس راهنمایی و رانندگی را همراه کنند. پلیس نگرانی دارد نتواند مرزبندی‌های معین شده را کنترل و خودروهای فرسوده را در این محدوده تشخیص دهد؛ البته من معتقدم این کار، کار پیچیده‌ای نیست؛ اما پلیس اعلام می‌کند بانک‌های اطلاعاتی که در اختیار دارد، محدودیت دارند و به صورت پویا نیستند. در حقیقت پلیس نوعی محدودیت‌های نرم‌افزاری در بانک‌های اطلاعاتی خود را به عنوان مشکل اساسی مطرح می‌کند.
وی درباره نگرانی‌های پلیس برای اجرای طرح محدوده کاهش آلودگی‌های هوا(LEZ ) ادامه داد: یکی دیگر از نگرانی‌های پلیس این است که اگر طرح زوج و فرد در تمام ایام سال حذف شود و فقط در هنگام الودگی هوا اجرایی شود، با مشکل افزایش حجم ترافیک در این محدوده مواجه شود.
دبیر شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا طرح LEZ جایگزین زوج و فرد می‌شود، گفت: طرح محدوده کاهش آلودگی هوا جایگزین زوج و فرد می‌شود و طرح زوج و فرد تنها در هنگام تشدید آلودگی هوا و برابر قوانین در شرایط اضطراری محدودیت موقت مکانی و زمانی می‌تواند به اجرا درمی‌آید. حتی کمیته اضطرار آلودگی هوا نیز مصوبه شورای عالی ترافیک است.
همدانی ادامه داد: در هنگامی که کیفیت هوا به شرایط ناسالم برسد و شاخص AQI به عدد 150 برسد می‌توانیم اعلام کنیم که کیفیت هوا در شرایط ناسالم قرار گرفته؛ در سال 93 تنها 12 روز از سال چنین شرایطی داشتیم، ضمن اینکه وزارت بهداشت و سازمان محیط زیست نیز باید تایید کنند که علت آلودگی هوا خودروها هستند چون می‌تواند علت آلودگی هوا، ریزگردها نیز باشد.
وی درخصوص نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی نیز گفت: به اعتقاد من در کشورمان خیلی از مجریان از جمله پلیس راهنمایی و رانندگی و شهرداری، به جای ارتقای کیفیت حمل و نقل عمومی و زیرساخت‌های آن ساده‌ترین راه‌حل که حذف تقاضا است را انتخاب می‌کنند. در حقیقت صورت مساله را پاک می‌کنیم و به مردم می‌گوییم حق ندارید از خودروی خود استفاده کنید. باید بپذیریم راهی که در دنیا تجربه شده است در کشورمان باید اجرا کنیم و هرکسی حق دارد یک اتومبیل داشته باشد ولی استفاده از اتومبیل یک مزیت و امتیاز اجتماعی است که هر فردی که متقاضی استفاده از این مزیت باشد باید هزینه‌های آن را به جامعه پرداخت کند به طوری که استفاده از اتومبیل مستلزم پرداخت عوارض، مالیات و حق بیمه است. در بسیاری از کشورها زمانی که شهروندان مجموعه این هزینه‌ها را محاسبه می‌کنند به این نتیجه می‌رسند که استفاده از اتومبیل برای آنها به صرفه نیست. اما در کشور ما اینگونه نیست.
دبیر شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور ادامه داد: در کشور ما متاسفانه این اصول رعایت نشده و حمل و نقل عمومی نیز هیچگاه پاسخگوی نیاز شهروندان نبوده است. در حقیقت در رقابت بین حمل و نقل عمومی و خودروی شخصی همیشه حمل و نقل عمومی بازنده بوده است. باید بپذیریم در حوزه ترافیک اصولی وجود دارد و دنیا از این اصول تبعیت کرده و ما نیز باید این اصول را اجرا کنیم. مادامی که معتقد به آزمون و خطا باشیم، مشکلات برای ما باقی خواهد ماند.
همدانی درباره ساعت اجرای طرح محدوده کاهش آلودگی هوا تاکید کرد: ساعات اجرای این طرح همانند طرح زوج و فرد خواهد بود و جریمه ورود به این محدوده برای خودروهایی که مجاز نیستند همانند طرح زوج و فرد، یک تخلف عبور ممنوع که جریمه آن معادل 100 هزار تومان می‌باشد، محاسبه می‌شود.
وی در پاسخ به یکی از سوالات مخاطبان مبنی بر تعیین تکلیف مجوزهای طرح ترافیک فروخته شده است، گفت: تاکنون شهرداری تهران هیچ مجوزی برای محدوده زوج و فرد نفروخته و مجوزها مربوط به محدوده طرح ترافیک است.
دبیر شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور با اشاره به پوشش 13 درصدی سطح شهر تهران توسط محدوده زوج و فرد گفت: برخی از مردم برای ورود به محدوده طرح ترافیک آرم خریداری کرده‌اند و شهرداری تهران با فروش این آرم‌ها اجازه ورود به محدوده زوج و فرد را نیز به شهروندان داده است که اکنون نیز شهرداری تهران باید در این خصوص پاسخگو باشد.
همدانی تاکید کرد: در مصوبه شورای عالی ترافیک آمده است که الزاماتی که در محدوده طرح ترافیک لازم و الاجراست در محدوده زوج و فرد نیز باید رعایت شود. یعنی اگر خودرویی فرسوده حق ورود به طرح ترافیک را ندارد، همزمان نمی‌تواند به محدوده زوج و فرد نیز وارد شود. شهرداری تهران از سال آینده در صورت تصویب طرح LEZ در هنگام فروش مجوز طرح ترافیک باید به خودروهای فرسوده و فاقد معاینه فنی مجوز را ندهد. در حقیقت معاینه فنی شرط گرفتن طرح ترافیک است که در آینده باید سن فرسودگی نیز به آن اضافه شود.
وی درباره اعمال جریمه ورود به محدوده طرح زوج و فرد نیز گفت: درحال حاضر پلیس قانون را اجرا نمی‌کند؛ چراکه برای ورود به محدوده زوج و فرد که یک تخلف عبور ممنوع محسوب می‌شود براساس جداولی که قبلا هیات وزیران تصویب کرده است، جریمه 20 هزار تومان را اعمال می‌کند، اما طبق ماده (18) قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی ورود به محدوده‌های مصوب تخلف عبور ممنوع محسوب می‌شود و جریمه آن 100 هزار تومان است. به دلیل اینکه قبل از این قانون پلیس جداولی داشته که یکی از 171 ردیف موجود در این جداول ورود به محدوده طرح ترافیک با جریمه 20 هزار تومان بوده است اکنون نیز این جریمه را اعمال می‌کند. ضمنا قانونگذار به ازای هر یک ساعت تردد در محدوده یک جریمه را پیش بینی کرده است در حقیقت اگر فردی سه ساعت در محدوده تردد کند باید سه بار معادل 300 هزار تومان جریمه شود.
دبیر شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور درباره جلوگیری از ورود موتورسیکلت‌ها به محدوده کاهش آلودگی هوا (LEZ) نیز گفت: پس از بررسی‌ها به این نتیجه رسیدیم که تقریبا تمام موتورسیکلت‌های شهر تهران کاربراتوری هستند و زیر یک درص